Şanlıurfa’nın en çok ziyaret edilen tarihi mekanlarından biri olan Balıklıgöl (Ayn-i Zeliha ve Halil-Ür Rahman Gölleri), yalnızca İbrahim peygamberin ateşe atıldığı yer olarak dikkat çekiyor. Ayrıca antik bir efsanenin izlerini taşıyan bir alan olarak da dikkat çekiyor.
Tarihsel ve bilimsel verilere göre, Balıklıgöl havuzları aslında yarı kadın yarı balık olan kadim tanrıça Atargatis için inşa edilmiş antik pagan tapınaklarının bir parçasıydı.
M.Ö. 1000-300 yılları arasında yapıldığı düşünülen bu havuzlar, yalnızca bir su kaynağı değil, aynı zamanda kutsal kabul edilen balıklarıyla gizemli bir merkezdi.
Atargatis, Mezopotamya ve Levant mitolojilerinde doğurganlık, su ve ay tanrıçası olarak biliniyor ve bu bölgede ona büyük bir saygı gösteriliyordu.
3 ÜLKEDE BENZER EFSANELER
Bugün dahi İsrail, Lübnan ve Suriye’de Atargatis’e adanmış, içinde balıklara dokunmanın yasak olduğu kutsal havuzlar bulunuyor.
İslam inanışına göre, Balıklıgöl Hazreti İbrahim’in Nemrut tarafından ateşe atıldığı yer olarak kabul edilse de, birçok tarihçi ve araştırmacı, gölün kökeninin aslında çok daha eskiye dayandığını ve pagan ritüellerine ev sahipliği yaptığını ifade ediyor.
Öyle ki, 1970’lere kadar göllerde yüzülüp yarışmalar düzenlenirken, bu tarihten sonra göl ve balıklarına kutsal aidiyet atfedilerek, bu tür etkinlikler yasaklandı.
Bugün halk arasında gölde yaşayan bıyıklı sazan türünün kutsal olduğuna ve onu yiyenlerin hastalanacağına dair bir inanış hakim.
ÖNEMLİ RESTORASYON GEÇİRDİ
Balıklıgöl, modern zamanlarda birçok restorasyon geçirerek günümüzdeki görünümüne kavuştu. 1992’de Mimar Behruz Çinici danışmanlığında Mimar Merih Karaaslan’ın tasarladığı Dergah ve Balıklıgöl Çevre Düzenleme Projesi kapsamında büyük çaplı bir yenileme gerçekleştirildi ve proje 2000 yılında büyük oranda tamamlandı.
Balıklıgöl, tarih boyunca farklı inançların ve efsanelerin kesiştiği bir nokta olarak varlığını sürdürüyor. Yarı kadın yarı balık tanrıça Atargatis de bu efsanelerden bir tanesi.
